Hương thơm của hoa tuy là vi diệu, nhưng chưa chân thật bằng hương thơm của giới hạnh.
Hoa Hương Phẩm Pháp Cú Kinh đệ thập nhị
華香品法句經第十二
Kinh Hoa Hương
Dịch từ kinh Pháp Cú trong Hán tạng
Kinh thứ 12
Phẩm này có 16 bài kệ. Có hoa lại còn có hương. Hoa mà không hương thì chưa phải là cái mà ta mong ước. Hương là hương đức hạnh, hương tuệ giác; gần người hiền, ta được thưởng thức và được thấm nhuần. Bài kệ thứ 8 và thứ 9 nhấn mạnh về điểm ấy.
Hoa cũng có hoa thật và hoa giả. Những tràng hoa giả là những tràng hoa cạm bẫy của dục lạc do ma vương hóa hiện để đánh lừa ta, như những con mồi hấp dẫn trong ấy có giấu một lưỡi câu. Hoa thật là những đóa hoa có hương thơm đức hạnh. Bài kệ thứ 4 và thứ 5 cho ta thấy tuy hình hài kia xinh đẹp như một bông hoa, nhưng nó vô thường như bọt nước, ta phải tìm cầu một cái gì có giá trị cao khiết hơn, đó là đóa hoa giác ngộ, đóa hoa giải thoát sinh tử.
Bài kệ thứ 7 nói về phong thái cần có của một vị xuất gia: Vị Sa Môn đi vào xóm làng để khất thực phải như một con ong đi thăm hoa, chỉ lấy chút vị ngọt của hoa mà không làm hại đến sắc hương của hoa, không nên la cà, lợi dụng, khai thác, vướng mắc. Bài kệ này đã được đưa vào Giới kinh để các vị xuất gia đọc tụng mỗi tháng hai lần.
Bài kệ thứ hai nói rằng ai trong chúng ta nếu hết lòng tu học thì cũng có khả năng tuyển chọn Pháp cú, giảng giải Pháp cú và hái được những đóa hoa đức hạnh. Ta không cần phải đợi đến khi chứng đắc mới làm được điều này. Một người đang tu học (sekha, hữu học) nếu có tâm tu học là đã có khả năng làm việc này, chứ không phải chỉ khi tu học thành công và chứng đắc rồi (asekha, vô học) mới có thể làm được. Hai bài kệ 15 và 16 khuyên ta nên tu học tinh chuyên để trở thành những đóa sen tinh khiết hiến tặng cái đẹp và hương thơm đức hạnh cho cuộc đời đầy dẫy khổ đau hệ lụy. Sự có mặt của những người Phật tử chân chính trong cuộc đời là sự có mặt của hoa sen giữa chốn bùn lầy nước đọng. Đây chính là sứ mạng của người con Bụt.
Bài kệ 1
Thục năng trạch địa 孰 能 擇 地
Xả giám thủ thiên 捨 鑑 取 天
Thùy thuyết pháp cú 誰 說 法 句
Như trạch thiện hoa 如 擇 善 華
Ai là người tuyển chọn được các cõi, bỏ các vùng địa ngục mà chỉ giữ lại các tầng trời? Ai là người có thể tuyển chọn được Pháp Cú như một kẻ chuyên nghiệp có tài chọn hoa và kết thành tràng hoa?
Bài kệ 2
Học giả trạch địa學 者 擇 地
Xả giám thủ thiên 捨 鑑 取 天
Thiện thuyết pháp cú 善 說 法 句
Năng thái đức hoa能 採 德 華
Một người đang thực tập tu học có thể hiểu thấu được các cõi, chọn lựa, giám sát được cả các tầng trời, có thể nói Pháp Cú, có thể hái được những đóa hoa đức hạnh.
Bài kệ 3
Tri thế khôi dụ 知 世 坏 喻
Huyễn pháp hốt hữu幻 法 忽 有
Đoạn ma hoa phu 斷 魔 華 敷
Bất đổ sanh tử不 覩 生 死
Biết rằng cuộc đời cũng như đồ gốm chưa nung và các pháp đều như huyễn không thật có, thì có thể phá tan được tràng hoa mà ma vương đã phô diễn ra và chấm dứt được sinh tử.
Bài kệ 4
Kiến thân như mạt 見 身 如 沫
Huyễn pháp tự nhiên幻 法 自 然
Đoạn ma hoa phu斷 魔 華 敷
Bất đổ sanh tử不 覩 生 死
Thấy hình hài này như bọt nước, thấy thực chất các pháp là huyễn hóa thì có thể phá tan được tràng hoa của ma vương đã phô bày và chấm dứt được sinh tử.
Bài kệ 5
Thân bệnh tắc nuy身 病 則 萎
Nhược hoa linh lạc 若 華 零 落
Sanh mạng lai chí死 命 來 至
Như thủy thoan sậu 如 水 湍 驟
Thân mà bị bệnh thì héo úa cũng giống như bông hoa rơi rụng. Cái chết đến như một cơn lũ kéo phăng tất cả đi rất nhanh.
Bài kệ 6
Tham dục vô yểm貪 欲 無 厭
Tiêu tán nhân niệm消 散 人 念
Tà trí chi tài 邪 致 之 財
Vi tự xâm khi為 自 侵 欺
Cứ để tham dục lôi cuốn, không biết nhàm chán thì tâm ý con người sẽ bị tán loạn, đưa đến bao nhiêu tà niệm để cho tự thân mình bị lừa gạt và xâm chiếm.
Bài kệ 7
Như phong tập hoa如 蜂 集 華
Bất nhiêu sắc hương 不 嬈 色 香
Đản thủ muội khứ 但 取 昧 去
Nhân nhập tụ nhiên仁 入 聚 然
Bất vụ quan bỉ 不 務 觀 彼
Tác dữ bất tác作 與 不 作
Thường tự tỉnh thân 常 自 省 身
Tri chánh bất chánh 知 正 不 正
Như những con ong đi thăm hoa, không làm nhiễu hại đến sắc hương của bông hoa, chỉ lấy chút vị ngọt của nhị hoa. Vị khất sĩ nhân từ vào xóm làng cũng thế, không mãi nhìn kẻ khác, biết cái gì cần làm và cái gì không cần làm, biết tự tỉnh, biết cái gì là chính, cái gì là bất chính.
Bài kệ 8
Như khả ý hoa 如 可 意 華
Sắc hảo vô hương 色 好 無 香
Công ngữ như thị 工 語 如 是
Bất hành vô đắc 不 行 無 得
Như một đóa hoa ưng ý, có sắc mà không hương, nói lý thuyết suông cũng như thế, không thực tập thì làm gì có chứng đắc?
Bài kệ 9
Như khả ý hoa 如 可 意 華
Sắc mỹ thả hương色 美 且 香
Công ngữ hữu hành工 語 有 行
Tất đắc kỳ phước 必 得 其 福
Như một đóa hoa ưng ý, có sắc đẹp mà cũng có hương thơm, có nói có làm thì chắc chắn sẽ đạt được phước đức.
Bài kệ 10
Đa tác bảo hoa多 作 寶 花
Kết bộ diêu ỷ 結 步 搖 綺
Quảng tích đức giả廣 積 德 者
Sở sanh chuyển hảo所 生 轉 好
Biết trồng nhiều loại hoa quý kết thành những tràng hoa đẹp, những ai biết chất chứa phước đức, sẽ chuyển sinh được trong những đời sống tốt đẹp.
Bài kệ 11
Kỳ thảo phương hoa奇 草 芳 花
Bất nghịch phong huân 不 逆 風 熏
Cận đạo phu khai近 道 敷 開
Đức nhân bức hương 德 人 逼 香
Những kỳ hoa dị thảo thơm tho, khi đứng không ngược chiều gió thì mình được hưởng hương thơm, gần gũi với các bậc có đạo đức, thì ta được hưởng lây hương thơm đức hạnh của các vị ấy.
Bài kệ 12
Chiên đàn đa hương旃 檀 多 香
Thanh liên phương hoa青 蓮 芳 花
Tuy nhựt thị chân 雖 曰 是 真
Bất như giới hương不 如 戒 香
Hương thơm chiên đàn, hương thơm sen xanh, tuy là có thật cũng chẳng sánh được với hương thơm giới hạnh.
Bài kệ 13
Hoa hương khí vi 華 香 氣 微
Bất khả vị chân 不 可 謂 真
Trì giới chi hương持 戒 之 香
Đáo thiên thù thắng到 天 殊 勝
Hương thơm của hoa tuy là vi diệu, nhưng chưa chân thật bằng hương thơm của giới hạnh.
Bài kệ 14
Giới cụ thành tựu 戒 具 成 就
Hành vô phóng dật 行 無 放 逸
Định ý độ thoát 定 意 度 脫
Trường ly ma đạo 長 離 魔 道
Thành tựu giới hạnh một cách đầy đủ, tu tập không buông lung, tâm ý để hết vào thiền định thì có thể độ thoát được bản thân và viễn ly được ma đạo.
Bài kệ 15
Như tác điền câu如 作 田 溝
Cận vu đại đạo近 于 大 道
Trung sanh liên hoa中 生 蓮 華
Hương khiết khả ý香 潔 可 意
Như ngồi bên một cái hố gần sát đại lộ, trong ấy mọc lên mấy đóa sen xinh đẹp, ta được mãn ý thưởng thức hương thơm tinh khiết của các đóa sen.
Bài kệ 16
Hữu sanh tử nhiên有 生 死 然
Phàm phu xứ biên凡 夫 處 邊
Tuệ giả lạc xuất 慧 者 樂 出
Vi phật đệ tử 為 佛 弟 子
Ngay trong cõi sinh tử, giữa đám phàm phu có các bậc tuệ giác xuất hiện, tạo ra được niềm vui cho sự sống. Làm được như thế là xứng đáng với danh hiệu Phật tử.